Her yıl yüz binlerce çocuk evine asla dönemiyor. İster okul servisinden, ister oyun parkından ya da sokağın aşağısındaki mağazadan eve yürürken olsun, çocuklarımız endişe verici bir oranda kayboluyor. 2019-2023 arası elde edilen istatistiklere göre 8 milyon çocuk kayıp.
Avustralya’da her yıl yaklaşık 20.000 çocuğun kayıp olduğu bildiriliyor. Kanada’da her yıl yaklaşık 45.288 çocuğun kayıp olduğu bildiriliyor. Almanya’da her yıl yaklaşık 100.000 çocuğun kayıp olduğu bildiriliyor. Hindistan’da her yıl yaklaşık 96.000 çocuğun kaybolduğu tahmin ediliyor. İspanya’da her yıl yaklaşık 20.000 çocuğun kayıp olduğu bildiriliyor. İngiltere de her yıl tahmini 112.853 çocuğun kayıp olduğu bildiriliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yaklaşık 460.000 çocuğun kayıp olduğu bildiriliyor.
Dünyadaki Kayıp çocuklar ile ilgili istatistikleri toplayan ICMEC (İnternational Center for Missing & Exploted Children- Uluslararası Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi) bu verilerin tam olarak kesin bilgileri vermekten uzak olduğunu hatta birçok ülkenin istatistik bile tutmadığını belirtiyor “ne yazık ki mevcut istatistikler bile şu nedenlerle hatalı olabilir: eksik raporlama/eksik tanıma; enflasyon; vaka bilgilerinin yanlış veri tabanına girilmesi ve bir vaka kapandıktan sonra kayıtların silinmesi. Sayıların yetersizliği ve var olan sayılardaki tutarsızlık, ICMEC’in ülkelere güçlü, çok yönlü ulusal müdahaleler oluşturmada yardımcı olan ve kayıp çocuk vakalarının daha etkili bir şekilde soruşturulmasını, yönetilmesini ve çözülmesini kolaylaştıran Model Kayıp Çocuk Çerçevesi‘ni geliştirmesinin ve savunmasının temel nedenlerinden biridir. Kayıp bir çocuğun çok fazla olduğuna inanıyor ve kayıp ve kaçırılmış çocuklara yönelik küresel anlayışı ve müdahaleyi geliştirmeye kararlıyız.”
Her İki Dakikada Bir Çocuk Kayboluyor
Avrupa’da ise her yıl 250.000 çocuğun kayıp olduğu bildirilmekte – bu da her iki dakikada bir çocuğun kaybolmasına denk gelmekte. Sadece 2022 yılında, Avrupa’da kayıp çocuklara yönelik 116.000 yardım hattına 6668 vakayla ilgili 70.855 kişi başvuru yapılmış. Bu vakaların çoğunluğu kaçan çocuklarla ilgiliydi ve bildirilen yeni vakaların %66’sını oluşturuyordu. Bu bildirimlerin %3 gibi küçük ama önemli bir kısmı da göç sırasında kaybolan çocuklarla ilgiliydi.
ABD merkezli Ulusal kayıp ve istismara uğramış çocuklar merkezine göre vakaların yüzde 98’i evden kaçan veya aile üyeleri tarafından kaçırılan çocuklardan oluşuyor.
Kaybolma nedenleri çok ve çeşitli olabiliyor ve akıl hastalığı, iletişimsizlik, talihsizlik, aile içi şiddet ve suç mağduru olmayı içerebiliyor. Her kayıp olayının kendine özgü etkenleri olsa da, belirli nüfus gruplarının kayıpken zarar görmeye karşı özellikle savunmasız olduğu kabul edilmektedir. Çocuklardan daha çok gençlerin kayıp olarak bildirilme olasılığı daha yüksek görülüyor. 2023’te ABD’de polise yapılan 56.000 kayıp ihbarının %54’ü 13-17 yaş aralığındaki kişilerle ilgiliydi.
Kaybolma Nedenleri Kişisellik İçerse de Belli Kalıplar Var.
Kaybolma nedenleri değişebiliyor en riskli grubu otistik çocuklar oluşturuyor.
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklar, diğer çocuklara göre daha yüksek oranda dolaşabiliyor veya kaybolabiliyor. Parlak ışıklar veya yüksek sesler gibi bunaltıcı uyaranlardan kaçmaya çalışıyor olabilirler veya sadece kaygılarını yatıştırabilecek özel ilgi alanlarına sahip yerleri arıyor olabilirler. İ
İkinci en önemli neden ise Evde istismar ve çatışma. Kayıp çocukların yarısından fazlası bunu deneyimleyebiliyor ve beşte biri ayrılmak zorunda kalabiliyor. Ülkemizde sokak çocuğu olarak sınıflandırılan evsiz çocukların büyük bölümü bu nedenle evlerinden kaçıyor. Dünyanın bazı bölgelerinde zorla evlilikler hala yaygın ve bazı çocuklar için bu, asla yaşamak istemedikleri bir hayat ve onlara sığınakları olduğunu düşündükleri evi terk etmekten başka bir seçenek bırakmıyor. Ayrıca jenital sünnet denilen klitorisin çıkarılması ilgili bir durum da var. Bu ritüel her zaman sayısız tartışmanın konusu olmuş olsa da, Afrika, Asya ve Orta Doğu’da hala uygulanıyor. Kadın jenital organının kasıtlı olarak kesilmesini içeren ritüel, her kızda korkuya neden olmuştur. Bu kaderden kaçmak isteyen birçoğu kaçmış ve bir daha asla bulunamamıştır.
Küresel olarak elde edilen verilere göre Cinsel istismara uğramış her 10 çocuk ya da ergenin 7’sinin kayıp olduğu bildirildi
Çocukların kaçmasının bir diğer nedeni de aile içi şiddettir, bir çocuğun maruz kalabileceği en kötü şeylerden biridir. Hiçbir çocuk, kendisine sadece kötü şeyler getiren bir çatı altında yaşamaya devam etmek istemez. Bu yüzden bazıları, kendi evlerinin dört köşesinin dışında özgürlük bulma umuduyla dışarı çıkar.
Bir diğeri ise ensest ya da ikinci evlilikteki eşin cinsel istismarı. Buna maruz kalan çocukların çoğu çareyi evi terk etmekte bulabiliyor. Biz de üvey baba üvey anne şiddetinden sonra evden kaçma vakalarının asli nedenini bu oluşturuyor.
Yetersiz bakım ve denetim
Çocuklar küçük yaşta neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt edemezler. İki farklı yol arasında sıkıştıklarında, hangisinin onları eve götüreceğini bilemezler. Bu yüzden gözetim önemlidir. Bir ebeveyn olarak, onları gözlemlemek başlıca sorumluluk. Ne yazık ki bazı ebeveynlerin çocuklarından gözlerini ayırıp başka önemli işlerle ilgilenmekten başka çareleri olmuyor. Bazı evlerde, geçinmek için her iki ebeveyn de çalışmak zorundadır. Evde onlara göz kulak olma görevini üstlenecek başka kimse olmadığında, bazı çocuklar uzaklaşır ve iz bırakmadan kaybolurlar. Özellikle ev ve bina sayısının artmasıyla kaybolma riskinin arttığı kırsal kesimlerde.
Yoksulluk
Aşırı yoksulluk birçok sorunun arkasındaki temel nedenlerden biridir ve bu sorunlardan biri de birçok yoksul çocuğun kaybolmasıdır. Her zaman zor bir hayat yaşamış, belki bir sonraki şehrin onlara daha iyi bir hayat sunabileceğine inanan bazı çocuklar, sonunda evlerini terk edip daha kötü bir sorunla karşı karşıya kalırlar. Bazıları ücretsiz çalışmaya zorlanır; bazıları köleliğe ve cinsel köleliğe satılır.
Onları uzaklaştıran yoksulluktur ve geri dönmelerini engelleyecek olan da yoksulluktur. Aşırı yoksulluk içinde yaşayan bazı kayıp çocukların ebeveynleri çocuklarını aramak için zamana, iş gücüne ve kaynaklara sahip değildir. Polisi arayıp durumu bildirmenin hiçbir yolu yoktur.
Velayet konusunda anlaşmazlık
Kayıp çocukların bir nedeni olmaktan çok bir türü olarak kabul edilmesine rağmen, ebeveyn tarafında kaçırılma, çocukların kaybolmasının nedenlerinden biridir ve üzerinde düşünülmesi gereken üzücü bir gerçektir. Bu dava, çocuğun yasal olarak bakım hakkı verilen diğer ebeveynin haklarını ihlal ederek ebeveynlerinden birinin çocuğu alması, saklaması veya alıkoymasıyla karakterize edilir. Bu durumlarda, diğer ebeveyn veya diğer aile üyeleri, çocuğun nereye götürüldüğü veya güvenli bir yerde olup olmadıkları konusunda sonsuza dek karanlıkta kalıyorlar.
Tüm bunlara insan ticareti ya da cinsel sömürü amaçlı kaçırmalar da eklenebilir. Bir bakımevi bakımı altında olan kaçırılan çocukların 4’te 1’i kayboldu Daha sonraları bulunan her 10 çocuktan yaklaşık 1’i suç amaçlı sömürü mağduru olmuştu
Çocukların kaybolma nedenleri çoklukla bunlar. Ama çocukların kaybolmasını engellemek çoğu kez ebeveynlerin elinde, dahası onların sorumluluğunda.
Çocuklarınızdan asla gözünüzü ayırmayın.
Söylemesi yapmaktan kolay ama çocuklarınızın her zaman gözünüzün üzerinde olması onlara verebileceğiniz en temel koruma biçimidir. Ev işleri dikkatimizi dağıtır ama bunun dikkatimizi uzun süre dağıtmasına izin vermemeliyiz. Çocukların meraklı zihinleri onları asla bulunmamaları gereken yerlere götürebilir. Ya da etraftaki insanların şeytani eğilimleri çocuklarımızı kaçırmaları için yeterli bir sebep olabilir özellikle çocuk parkları bu bakımdan en büyük risktir. Bu nedenle her zaman tetikte olun. Gerçekten yapmanız gereken şeyler varsa, bunları ara sıra, beş dakikada bir kontrol edin. Onları asla göremeyeceğiniz bir yerde oynatmayın. Onları yakınınızda tutun. Onların özgürlüklerini ellerinden almak veya aşırı korumacı davranmak istemezsiniz, ancak bazen güvenlik uğruna doğru olduğunu düşündüğümüz şeyleri göz ardı edebiliriz.
Onlara Güvenlik İpuçlarını Öğretin
Çocuklarınızı maruz kaldıkları tehlikeler hakkında eğitmek onları korumanın bir yoludur. Dışarıdaki dünyanın düşündükleri kadar güvenli olmadığı gerçeğine gözlerini açın. Bunu ve çocukların kaybolmasının birçok nedenini anladıktan sonra, kendilerini nasıl koruyabileceklerini öğretin. Bazıları bunlardan herhangi birini öğrenmek için çok küçük olabilir, ancak çocuğunuzun temel bir eğitim için doğru yaşta olduğunu düşünüyorsanız, onlara bunu vermekten çekinmeyin.
Modern Teknolojinin Yardımını Arayın
Günümüzde 10 yaşındaki çocukların bile cep telefonları var. Onlara eğlenmeleri için veriyorsunuz ancak onları korumak için kullanma şansını elinizden kaçırmayın. Çocuğunuza tehlikede olduğunu hissettiğinde sizinle iletişime geçmesini her zaman hatırlatın. Onlara yardım hattı numaralarını, kaybolmuş hissettiklerinde yardım isteyebilecekleri kişileri öğretin.
Başka bir yol da GPS çocuk izleyicilerini giysilerine takmaktır. Bu, telefonda bir numarayı bile çeviremeyecek kadar küçük olan çocuklarda en iyi şekilde işe yarar. Bu cihazlar, özellikle okuldayken, çocuklarınızla fiziksel olarak birlikte olamadığınızda gözleriniz olarak hizmet edecektir. GPS izleme cihazları, çocuğunuzun gerçek zamanlı konumunu size gönderebilir ve böylece herhangi bir anda şu anki yerini belirlemenizi kolaylaştırır. Gerçek zamanlı izleme, çocuklarınız hareket halindeyken bile, belirli zamanlarda tam konumları konusunda her zaman uyarılacağınız anlamına gelir. Bu cihazlardan bazılarında ayrıca, çok küçük çocukların bile tehlikeli bir duruma karışmaları durumunda yardım çağrısı göndermek için basabilecekleri yerleşik bir SOS düğmesi bulunur.
Dünya düşündüğümüz kadar güvenli değil ve çocukların kaybolmasının birçok nedeni var. Ancak doğru koruma biçimiyle çocuklarımızı kaybolmaktan ve mücadele etmeyi hak etmedikleri kaderle yüzleşmekten kurtarabiliriz. Yapmamız gereken tek şey dikkatli olmak, çocuklarımıza kendilerine bakabilecekleri farklı yolları öğretmek ve GPS izleme cihazlarına yatırım yapmak gibi bazı önleyici tedbirler almaktır.(Haber Merkezi)