Türkiye zorbalığın en üst seviyeye ulaştığı dönem yaşıyor… Aile içi şiddetin arttığı ülkede, bir yandan da, akran cinayetleri, artan uyuşturucu bağımlılığının sonucunda yaşanan cinayetler artıyor… Ve son dönemde yaşanan polis baskınları da ortaya koyuyor ki; şiddet sarmalını büyüten etkenlerden birisi de çeteleşme. Bireysel silahlanma ise şiddeti çoğaltıyor organize cinayetleri zorbalığı daha kolay hale sokuyor. Umut vakfının verilerine göre 2023 yılında; 3 bin 773 silahlı şiddet olayı basına yansıdı. Basına yansıyan bu olaylarda 2 bin 318 kişi ölü, 3 bin 820 kişi de yaralandı. Yaşanan silahlı şiddet olaylarının 3 bin 212’sinde yani yüzde 85’inde kaleşnikof, otomatik tüfekler dâhil ateşli silahlar (106’sı beylik silahı toplam 2 bin 427’si tabanca ve 784’ü tüfekler), yüzde 15’ine denk gelen 561’inde de bıçaklardan baltalara her tür kesici alet kullanıldı.
- 2018’den bu yana silah bulundurma ruhsatı yüzde 200’ün üzerinde arttı Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun yayımladığı rapora göre de 2023 yılı Haziran ayında öldürülen 22 kadından 12’si ateşli silahlarla öldürüldü. .
- Adalet Bakanlığı verilerine göre silaha ilgi gösterenler yalnızca yetişkinler değil, verilere göre çocukların silaha erişiminde de artış var. Bakanlığın açıkladığı ceza mahkemelerinde açılan dosyaların yaşa ve cinsiyete göre dağılımına göre 2022’de “Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun” kapsamında 3 bin 352 çocuk yargılandı.
- Silaha olan ilgiyi Google Trends’deki istatistiklere yakından bakarak görmek de mümkün. Verilere göre, son zamanlarda arama motoruna “Silah nasıl alınır?” yazarak silah arayanların sayısında artış var. En çok arama yapılan şehirlerin başında ise Adana geliyor. Adana’yı sırasıyla Diyarbakır, Mersin, Bursa ve Kocaeli izliyor. Listenin ilk 10’unda yer alan iller arasında Ankara, İstanbul, Kayseri, Gaziantep ve İzmir de var.
- Silah ya da bıçak kullandığı, bulundurduğu ya da ticaretini yaptığı gerekçesiyle hakkında dosya açılan 3 bin 352 çocuktan 455’i 12-14, 2 bin 897’si de 15-17 yaş grubunda.
Bin ikiyüz Kişi Ateşli Silahla Öldürüldü
Umut Vakfı’nın Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ayhan Akcan, “2023 yılı vakalarına göre 211 günde toplam bin 938 vaka var. Bunların içinde maalesef bin 200 kişi silahla cinayeti işlenmiş. Bunun yaklaşık yüzde 20’si otomatik dediğimiz, pompalı veya keleş dediğimiz silahlarla geri kalanı da tabancayla. Hatta yüzde 4’ü beylik tabancası; yani ben silah alırım ama kendimi kontrol ederim deyip, o şekilde kullanılma tarzında. Bunların yaklaşık yüzde 20’si aile içi şiddette maalesef kullanılmakta. Ayrıca Türkiye’deki cinayetlerin yüzde 85’inde de aynı zamanda silah kullanılmakta. 2023 verileri bu şekilde” dedi.
‘Bir Ruhsatlı Silaha Karşılık 9 Ruhsatsız Silah Var’
Türkiye’de öngörülen silah sayısı hakkında bilgi veren Aycan, “Türkiye’de bire dokuz gibi, yani; 1 ruhsatlı silaha karşılık, 9 ruhsatsız silah var. Üç tane veri tabanımız var. Biri asayiş tedbirleri kapsamında polis ve jandarmanın yaptığı denetimlerde özellikle ele geçirilen silahların ruhsatlı veya ruhsatsız oranı bu şekilde. İkincisi cinayet vakalarından sonra özellikle adliyeye intikal eden olay format dosyalarında aynı şekilde, yine otopsi raporlarında da benzer, yani dokuza bir. Türkiye’de yaklaşık 4 milyon ruhsatlı silah var. Bunun 9 katı da maalesef ruhsatsız dediğimiz, kaçak dediğimiz silah mevcut. Toplam 36 milyona yakın silah olduğu düşünülüyor. Tabi bu 2 erişkin erkekten birinde, 3 evden birinde demek. Yaygın, sosyal bir problem ciddi bir konu. Asayiş veya silah şiddeti dediğimiz, silahla ilgili suçlarda da artış var” dedi.
‘Silah Edinim Sayısı Ve Silahla İşlenen Suçlar Her Yıl Yüzde 3.5 Artıyor’
Psikiyatri Uzmanı Akcan, “Her gün maalesef en az 10 vatandaşımız ölüyor, 20 vatandaşımız yaralanıyor. Türkiye’de bir yılda toplam 5 bine yakın da silahla insan öldürülüyor. Burada önemli bir istatistik; 10 yıl önce cinayet vakalarında yarı yarıya, yüzde 50 silah kullanılırken şu anda yüzde 85’inde silah kullanılıyor. Her yıl yüzde 3.5 civarında hem silahla ilgili işlenen suçlarda, hem de silah edinim sayısının da arttığını biz tespit ediyoruz. Artık Türkiye Büyük Millet Meclisi, yasa koyucular bu konuyu da sosyal bir problem olarak alıp tıpkı işsizlik, pahalılık gibi bunun üzerine gitmeli çünkü insanlar can ve mal güvenliğini bu ülkenin polis ve jandarmasından sağlamasını istiyor. Yani eline silah alıp ‘Ben kendimi korurum, yasayı ben koyarım, silahla her türlü şeyi yaparım’ mantığı son derece yanlış. Artık ‘At avrat silah’ kavramından dışlanıp, kentli olmayı, hukuklu olmayı, hukuka inanmayı, uzlaşma kültürünü, bir arada yaşamayı kabullenmemiz gerekiyor. Onun için en önemli noktalardan biri bu, yani üstüne gitmek gerekiyor” ifadelerini kullandı.
CHP’li Vekil Uzun Silahlanmaya Yönelik Önlemleri Sordu
CHP Muğla Milletvekili Cumhur Uzun da, son dönemde artan cinayet, yaralama ve mekân basma olaylarını Meclis gündemine taşıdı. Uzun, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya “Ruhsatsız silah kullanımının arttığı ülkemizde bunu önlemeye dair yapılan çalışmalar nelerdir” diye sordu.
Uzun, yaptığı değerlendirmede; “Son yıllarda, özellikle son bir yılda artan cinayet ve yaralama vakaları ülkemizde bir iç güvenlik sorunu haline dönüşmüş durumdadır. Ülkemizin neredeyse her yerinde insanlar birbirini acımasızca katletmektedir. Türkiye maalesef her gün; cinayet, silahlı saldırı ve mekan baskını haberleriyle sarsılmaktadır. Toplumu endişeye sevk eden bu olayların önüne geçmek üzere bakanlık hızla harekete geçmek durumundadır” dedi.
“Bireysel Silahlanma Artıyor”
Bireysel silahlanmanın arttığını ve Türkiye’de büyük bir ruhsatsız silah sorunu olduğunu dile getiren Uzun, “Maalesef bireysel silahlanma ülkemizde artmakta, sınırlarımızdaki güvenlik zafiyeti nedeniyle ruhsatsız silahlarda büyük bir artış olduğu iddia ediliyor. Açıklanan bazı rakamlara göre ruhsatsız silah sayısı 20 hatta 30 milyonun üzerinde. Ülkemizde can güvenliğimiz büyük tehdit altında. Bunun sonucunda her gün neredeyse birden fazla cinayet ve yaralama haberleri ile uyanıyoruz. Bir an önce harekete geçilmezse artık sokaklara çıkılamaz hale gelinecek. Bakanlık tüm yetkilerini kullanarak bu soruna çözüm üretmek zorunda” ifadelerini kullandı.
Cumhur Uzun’un Bakan Yerlikaya’ya yönelttiği sorular şöyle:
“- Özellikle son dönemde artan cinayet ve yaralama vakalarına dair Bakanlığınızca başlatılmış özel bir çalışma var mıdır?
– Ruhsatsız silah kullanımının arttığı ülkemizde bunu önlemeye dair yapılan çalışmalar nelerdir?
– Son 5 yılda (2019, 2020, 2021, 2022, 2023) ve 01.01.2024 / 27.08.2024 tarihleri arasında güvenlik güçlerimizce yakalanan ruhsatsız silah sayısı kaçtır? Yıllara ve illere göre dağılım nedir?
– Ülkemizde son 5 yılda ve 01.01.2024 / 27.08.2024 tarihleri arasında kaç kişi cinayete kurban gitmiştir? Cinsiyetlerine, yıllara ve illere göre dağılım nedir?
Cinayetlerin Kaçı Ruhsatlı Kaçı Ruhsatsız Silahla İşlendi
– Son 5 yılda ve 01.01.2024 / 27.08.2024 tarihleri arasında ülkemizle ateşli silahla işlenen cinayetlerin kaçı ruhsatlı, kaçı ruhsatsız silahla işlenmiştir? Yıllara göre dağılım nedir?
– Son 5 yılda ve 01.01.2024 / 27.08.2024 tarihleri arasında ülkemizde, yasa dışı yollardan silah satışı yapan kaç kişi yakalanmıştır? Yine aynı dönemde sınırlarımızdan yasa dışı yollarla ülkemize sokulmak istenen ne kadar ateşli silah ve patlayıcı yakalanmıştır? Yıllara, silah türlerine ve geldiği ülkelere göre dağılım nedir?
– Son 5 yılda ve 01.01.2024 / 27.08.2024 tarihleri arasında ülkemizde kaç ruhsatsız silah yakalanmıştır? Yıllara göre dağılım nedir?
– Son 5 yılda ve 01.01.2024 tarihleri arasında işlenen cinayetlerden kaçının faili yakalanmış, kaçı halen yakalanamamıştır?”
“Kontrolsüz Silahlanma Ciddi Güvenlik Sorununa Dönüşebilir”
Emekli Tuğgeneral Nejat Eslen de tehditlere dikkat çekerek “Türkiye kritik bir süreçten geçmekte. Dolayısıyla Türkiye’de de kontrolsüz şekilde silahlanma ciddi bir güvenlik sorununa dönüşebilir” diye konuştu.
FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişimini anımsatan Eslen şu değerlendirmeyi yaptı: “15 Temmuz gecesinden kayıp silahlar olduğu söyleniyor. Bu kritik seçim sürecinde bireylerin bu kadar kolay silahlanabilmesinin önüne mutlaka geçmek lazım. Çünkü beklenmedik olaylar olabilir. Türkiye’de bireysel silahlanma mutlaka kontrol altına alınmalı. Yasalarla gerekli önlemler konulmalı. Pompalı tüfek gibi av araçlarının internetten satılmaması gerekiyor. Hatta bütünüyle yasaklanmalı. Pompalı tüfeklerin otomatiklerden pek farkı yok. Seçim sürecinde uyanık ve tedbirli olmamız gerekir.
İktidarın Silahlanmayı Önleme Konusunda Herhangi Bir Girişimi Yok”
CHP Yüksek Disiplin Kurulu üyesi Avukat Tuba Torun ise konuya ilişkin değerlendirmesinde kadın cinayetlerine dikkat çekti. Torun “Kadın cinayetlerinin yüzde 52’si ateşli silahlarla işlendiği için bireysel silahlanmanın önüne geçilmesi gerektiğini söylüyoruz. Denetimin eksik olduğunu belirtiyoruz. İnternetten av tüfeği almak ayakkabı almak gibi kolay. Kapıya eve teslim şekilde av tüfeği satımı var ve çok ucuz rakamlara. Bu ürkütücü bir durum. İktidarın silahlanmayı önleme konusunda herhangi bir girişimi yok” ifadelerini kullandı.